Enzymen Suppletie: Gebruik, Tips en Alternatieven

Vandaag een epistel over enzymen en hun rol en werking. Veel leesplezier!

Mag ik een persoonlijke vraag stellen? Hoe is het met jouw spijsvertering gesteld? Loopt alles soepel? En nee, dan heb ik het niet alleen over het eindstation (toilet, voor degenen die het even niet volgden 😉 ). Hoe voelt je maag wanneer je net een grote maaltijd hebt genuttigd? Boer je veel? Krijg je last van brandend maagzuur? Of kramp? Ben je misselijk wanneer je te vet eet? En twee uur daarna? Trekt het in je buik? En je darmen? Blaas je op? Laat je veel winden? Krijg je daar kramp? En ja, uiteindelijk het toiletbezoek. Hoe vaak ga je? En hoe is je ontlasting?

Veel vragen bij de huisarts gaan vaak direct naar de ontlasting om te zien of alles nog goed loopt (sorry). Maar hoewel hier op zich niks mis mee is, kan je ontlasting in principe prima zijn, maar vertel je de dokter niet dat je in de 12 uur daar aan voorafgaand een opgeblazen buik had, vreselijke winden laat, maagzuur hebt en eigenlijk geen grote maaltijd kan verdragen. En deze informatie kan wijzen op een inefficiënte spijsvertering met alle gevolgen van dien.

Herkenbaar?

Enzymen en hun belang

Vandaag wil ik jullie meer vertellen over enzymen en hun rol bij spijsvertering. Een goede spijsvertering van begin tot eind wordt namelijk door een groot deel bepaald door de aanwezigheid van enzymen in onze voeding en ons lichaam. Probleem is alleen dat waar we tot zo’n 150 – 200 jaar geleden onbewerkt voedsel aten en intensieve landbouw en veeteelt nog niet eens bestond, we nu in een tijd leven waarin ons voedsel meer en meer massa geproduceerd wordt. Uiterlijk en smaak zijn belangrijker dan voedingswaarde. En dat merken we. Het wordt ons steeds lastiger gemaakt om alle benodigde voedingsstoffen uit ons voedsel te halen. Plus, onze levensstijl is meer een zittend bestaan en stress is alomtegenwoordig.

Dit leidt tot twee keuzes: Of je houdt het bij een zo eenvoudig mogelijk menu en besluit dat suppletie niets voor jou is. Of je gaat op zoek naar supplementen om dat gat aan te vullen.

Enzymen kunnen zo’n gat opvullen. Ze verbeteren namelijk je spijsvertering enorm en verhogen daarmee de opneembaarheid van de voedingsstoffen.

Soorten Enzymen

Enzymen kun je onderverdelen in drie verschillende categorieën: Spijsverteringsenzymen, metabolische enzymen en enzymen in voeding. Spijsverteringsenzymen, het soort dat je ziet staan bij de supplementenafdeling, is het soort waar ik het vandaag over wil hebben. Zoals de naam wellicht al doet vermoeden, zijn deze enzymen verantwoordelijk voor het verteren van voeding tot kleine, beter opneembare moleculen.

De enzym suppletie die je in de winkel kunt kopen, bootst de enzymen na die je lichaam zelf produceert. In de alvleesklier vindt het grootste deel van de enzym productie plaats, maar ook in de mond via speeksel en in de maag worden redelijk wat enzymen geproduceerd. Deze enzymen ondersteunden de biochemische reacties in het spijsverteringsstelsel en stellen je lichaam letterlijk in staat om de voedingsstoffen die we eten op te nemen en energie te besparen in dat proces.

Spijsverteringsenzymen zijn dus actief buiten de cellen om, maar metabolische enzymen zijn juist actief ín de cellen. Zij zijn verantwoordelijk voor het herstel en opbouw van de cellen. Ook dit begint in de alvleesklier.

En als laatste hebben we dan nog de enzymen uit voeding. Planten dan, met name. Wanneer je aanhangers van de raw-food beweging met passie het verlies van enzymen tijdens koken hoort aanvechten, hebben ze in principe gelijk. Verhitting zorgt ervoor dat de enzymen die van nature in planten aanwezig zijn, verloren gaan. Nu ben ik geen voorstander van raw food als volledig voedingspatroon, maar door dagelijks een gezonde hoeveelheid rauwe groenten en fruit te nuttigen (liefst biologisch), doe je je spijsvertering wel een hoop goed.

Waar het mis gaat

Goed, biologie lesje over. Laten we eens kijken waarom het dan toch mis gaat wanneer met overstapt op een gezond voedingspatroon met veel groenten, gezond vlees, noten, zaden en plenty vetten.

Het probleem zit ‘m hierin dat verreweg de meeste mensen erg lang op een dieet van bewerkt voedsel hebben geleefd. Pakjes en zakjes, toegevoegde suikers, meer granen dan voor de meesten goed is en ga zo maar door. Dit voedsel bevat niet of nauwelijks enzymen en het lichaam raakt daardoor dus van slag. En dit is niet 1, 2, 3 opgelost op het moment dat je de goeie keuze maakt om te eten voor je gezondheid. Voeg hier dan ook een leefstijl aan toe waarin stress en slecht slapen deel aan hebben en het is niet zo raar dat spijsverteringsklachten ondanks de ommezwaai voort duren.

Verhoogde cortisol spiegel, te weinig maagzuur, lekkende darm syndroom en laaggradige ontstekingen zijn veelvoorkomend en veel mensen hebben hiermee moeten leren leven. En dat is waar enzymen dus van pas komen. Want dat hoeft helemaal niet. Zeker in de overgangsfase van het ene naar het andere voedingspatroon.

Hoe Enzymen helpen

Er zijn echt enorm veel enzymen en onderzoekers stellen dan ook dat ze nog lang niet alle in kaart hebben gebracht. Hieronder een greep uit de bekendste enzymen en hun functie:

• Protease, om eiwitten te verteren
• Lipase, voor vetten
• Amylase, voor koolhydraten
• Cellulase, voor vezels
• Lactase, voor lactose
• Maltase, voor de omzetting van complexe suikers naar glucose
• Sucrase, voor de meeste andere suikers
• Phytase, voor B-vitamine omzetting

En nu even een paar concrete voorbeelden: Stel je voor dat je een vetrijke maaltijd hebt genuttigd, maar het ligt toch wel erg zwaar op de maag en je wordt zelfs een beetje misselijk. Protease en Lipase zijn dan de enzymen die nodig zijn om de vertering van die rib-eye beter te laten verlopen. Moeite met melk? Lactase suppletie zou nog wel eens uitkomst kunnen bieden. Geen idee wat het probleem precies is, maar je voelt je gewoon niet helemaal lekker na het eten? Dan is een algemeen enzym supplement waarin je alle bovenstaande enzymen vindt, waarschijnlijk het handigst.

Laat ik nog wel even benadrukken dat enzym suppletie een mooie tijdelijke oplossing is voor spijsverteringsklachten, maar het moet niet zo zijn dat je enzymen gaat gebruiken om bepaalde voedingsmiddelen die je eigenlijk niet kan verdragen, met een kruk als een supplement, gaat proberen op te lossen. Bijvoorbeeld niet iedereen kan melk verdragen. Accepteer dit dan, en eet het gewoon niet meer. Dit is beter voor je lichaam dan het proberen op te lossen met een supplement. En na verloop van tijd zul je merken dat je lichaam steeds beter reageert op je gezonde voedingspatroon en het zelf weer kan gaan doen. Enzymen zijn dus een tijdelijk hulpmiddel, hoewel zeer effectief, om bepaalde overgangsklachten 😉 op te vangen en in betere banen te leiden.

In het algemeen zullen de meeste mensen het meeste profijt hebben van een algemeen, breed uitgezet enzym supplement. Klik hier voor een goed voorbeeld.  Dit is een supplement zonder dierlijke producten, dus voor nagenoeg iedereen goed te verdragen.

Dosering en Veiligheid

Er zijn geen gevallen bekend waarbij mensen door het gebruik van enzym supplementen in gevaar zijn gekomen. Op z’n ergst veroorzaakt het meer activiteit in de darmen dan wenselijk is. Stop dan even met suppletie en houd je aan de aanbevolen dosis. Overigens is de aanbevolen dosis prima voor de meeste gevallen. Ook bij mensen die hun galblaas verwijderd hadden, geeft zo’n supplement geen klachten en wel voordelen.

Alternatieven voor Suppletie

Zoals ik al eerder zei: suppletie in dit geval is een tijdelijke oplossing om je lichaam weer op de rails te krijgen als het ware. Lange termijn oplossingen zijn te vinden in specifieke voedingsmiddelen.

Papaya en ananas (papaïne en bromelaïne) bevatten enzymen die goed helpen bij de afbraak van eiwitten. Kiwi’s, avocado’s en rauwe honing helpen hier ook bij. Olijfolie en kokosolie ondersteunen deze enzymen.

En uiteraard de groene bladgroenten. Die bevatten plenty enzymen. Dus eet vaak een flinke salade met olijfolie en avocado om daarvan te profiteren. Cellulose bindt gifstoffen en voert ze af (PDF bestand, vanaf pag. 27 voor uitleg). Altijd prettig!

Als een algemene ontkrikkelde spijsvertering jouw probleem is, kan bouillon van botten je enorm helpen. De eiwitten proline en glycine hierin zijn erg gunstig voor het herstel van de darmwand want op zijn beurt de spijsvertering ten goede komt. Een goed collageen supplement kan hier ook bij helpen.

En als laatste als je klachten voortkomen uit een tekort aan maagzuur, iets wat meer voorkomt dan je zou denken, kun je dit ondervangen met een betaïne HCL supplement voor tijdelijke ondersteuning. Maar probeer het ook eens te verbeteren door voor elke maaltijd 1 – 2 eetlepels ongepasteuriseerde appelcider azijn of vers citroensap in een glas water op te drinken voor de maaltijd. Dit stimuleert de aanmaak van spijsverteringssappen in de maag en minimaliseert de gasproductie na de maaltijd.

Conclusie

Enzymen helpen om je voeding beter te verteren en de voedingsstoffen beter uit je voeding te halen. Dit heeft tot gevolg dat je lichaam beter kan functioneren. Bij spijsverteringsklachten is het dus raadzaam om extra enzymen in te zetten, in eerste instantie door middel van suppletie. Dit verhoogt de opneembaarheid van voedingsstoffen en uiteindelijk willen we dat allemaal 🙂

En jullie? Iemand van jullie ervaring hier mee? Deel het hieronder!